Tự thực bào là gì? Thì ra nhịn ăn cũng có lợi ích này [Xem ngay]

Tự thực bào đang trở thành chủ đề được quan tâm mạnh mẽ vì liên quan đến tuổi thọ, sức khỏe não bộ, hệ miễn dịch, chuyển hóa và thậm chí cả cơ chế hình thành ung thư. Hiểu đúng về tự thực bào không chỉ giúp chúng ta nắm bắt cách cơ thể tự phục hồi mà còn gợi mở những hướng tiếp cận mới trong việc chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Tự thực bào (Autophagy) là gì?

Tự thực bào (Autophagy) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “tự ăn”. Đây là quá trình sinh học trong nhân tế bào chuẩn, với cơ chế tự làm sạch và tái chế thiết yếu, tự thực bài giúp duy trì sự cân bằng nội môi và sức khỏe tổng thể của tế bào. Quá trình này cho phép tế bào nhận diện, cô lập và phân hủy có kiểm soát các thành phần nội bào bị hư hỏng, lỗi thời hoặc không cần thiết.

Tự thực bào hoạt động như một cơ chế quản lý để đảm bảo rằng các bào quan và protein bị hư hỏng được tiêu hóa nhanh chóng và loại bỏ khỏi tế bào, ngăn ngừa tích tụ hay làm cản trở sự hoạt động của các tế bào khác.

Cơ chế của quá trình tự thực là gì?

Cơ chế Tự thực bào Đại thể (Macroautophagy) khởi phát khi tế bào huy động một nhóm protein chuyên biệt để tạo ra một túi thu gom màng kép ban đầu gọi là Phagophore – một cấu trúc có hình dạng máng hoặc cốc có miệng mở rộng. Phagophore này có nhiệm vụ bao bọc các thành phần nội bào bị hư hỏng.

Khi Phagophore khép lại hoàn toàn, nó tạo thành Autophagosome chứa đầy các vật chất cần thanh lọc, sau đó tiếp xúc với Lysosome. Lysosome chứa phân hủy, các sản phẩm cơ bản như axit amin và axit béo được giải phóng trở lại tế bào chất để tái sử dụng, cung cấp năng lượng và vật liệu cho cơ thể.

9.5

Blackmores Men’s Performance Multi Vitamin

572,000vnđ

Mua ngay

8.6

Vitamin Hammer Nutrition Premium Insurance Caps

621,000vnđ

Mua ngay

8.8

Viên Sủi Vitamin Kudos Extra

180,000vnđ

Mua ngay

8.5

Viên Sủi Kudos Vitamin C 1000mg

115,000vnđ

Mua ngay

Mặc dù sự hình thành Autophagosome là cơ chế quan trọng và được nghiên cứu nhiều nhất trong quá trình tự thực bào, nhưng tế bào còn sử dụng hai loại hình khác để duy trì sự cân bằng nội môi.

• Thứ nhất là Tự thực bào Vi mô (Microautophagy), trong đó màng Lysosome trực tiếp nuốt các phần của tế bào chất thông qua quá trình biến dạng màng.
• Thứ hai là Tự thực bào qua Trung gian Chaperone, đây là một cơ chế chọn lọc cao, nơi các protein Chaperone đặc hiệu liên kết với các protein đích có tín hiệu đặc trưng và vận chuyển chúng đến màng Lysosome để đưa vào bên trong và phân hủy, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chất lượng protein của tế bào.

Cách kích thích quá trình tự thực bào

Tự thực là cơ chế sống sót của tế bầo được kích hoạt tự nhiên để đáp ứng một số tác nhân gây căng thẳng chuyển hóa chẳng hạn như thiếu hụt chất dinh dưỡng, thiếu oxy, nhiễm trùng,…

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng “ĐÓI” là một kích thích chính để kích hoạt quá trình tự thực. Điều này lý giải vì sao các chế độ như ăn kiêng, nhịn ăn và hạn chế calo đã trở thành những cách phổ biến để cải thiện sức khỏe hay kéo dài tuổi thọ.

Kích thích quá trình tự thực bào bằng cách nhịn ăn tốt cho kiểm soát cơ giật ở trẻ em mắc bệnh động kinh, có thể do khả năng bảo vệ thần kinh. Các phương pháp thực hành nhịn ăn phổ biến như nhịn ăn gián đoạn trong ngày, trong tuần, thậm chí là nhịn ăn kéo dài nhiều ngày liên tục. Trong quá trình nhịn ăn, bạn có thể uống nước, cà phê đen, trà hay các thức uống không calo khác. Nhưng tuyệt đối tránh xa thức ăn rắn hay đồ uống chứa calo.

Bên cạnh lợi ích mà nhịn ăn có thể thực sự đem lại thì cũng đi kèm với một vài rủi ro:

• Nhịn ăn có thể khiến người nhịn bị thiếu năng lượng, mệt mỏi tột độ, khó tập trung, tâm trạng chán nản hoặc trầm cảm.
• Thêm vào đó, bỏ bữa hay chế độ hạn chế calo nghiêm ngặt có thể gây nguy hiểm cho một số người có tiền sử rối loạn ăn uống, các vận động viên có thành tích cao, những người đang mang thai hoặc cho con bú.
• Hơn nữa, nhịn ăn tuy kích thích tự thực bào nhưng không an toàn cho người mắc bệnh tiểu đường, người đang dùng thuốc điều trị huyết áp cao, người bị tiểu đường hay những người dễ bị mất cân bằng điện giải.

Về cơ bản, tự thực bào xảy ra khi chúng ta bỏ đói cơ thể. Nhưng đừng lạm dụng, hãy theo dõi sức khỏe bản thân để điều chỉnh và áp dụng phương pháp này phù hợp nhất nhé!

Sản phẩm khuyên dùng

Viên Uống Đốt Mỡ Không Chất Kích Thích Nutrex Lipo-6 Black Stim-free 60 Viên

Lipo-6 Black Stim-free cũng tuyệt vời cho những người muốn sử dụng thay phiên giữa các sản phẩm giảm cân không sử dụng chất kích thích. Chẳng hạn, bạn có thể sử dụng Lipo-6 Black vào ban ngày để hưởng lợi từ các hiệu ứng sản sinh năng lượng của nó và sử dụng phiên bản Lipo-6 Black Stim-free không có chất kích thích vào ban đêm để tăng cường trao đổi chất trong khi ngủ, mà không phải lo lắng sẽ bị mất ngủ.

TÌM HIỂU THÊM »

Lợi ích của quá trình tự thực bào

Lợi ích cốt lõi của quá trình tự thực bào nằm ở khả năng thanh lọc các chất độc và loại bỏ các bào quan, protein bị hư hỏng, từ đó đảm bảo các tế bào còn lại duy trì được sức khỏe và chức năng tối ưu. Nếu các chất độc hại tích tụ không được xử lý, chúng có thể dẫn đến biến đổi gen tế bào, làm suy giảm nghiêm trọng khả năng tự sửa chữa và tổng hợp lại các cấu trúc thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển của tế bào.

Một số tế bào chỉ tồn tại trong vòng vài ngày nhưng có một số loại khác lại tồn tại suốt đời, trong đó có tế bào thần kinh và tế bào cơ tim là tồn tại vĩnh viễn và không thể thay thế.

Mối quan hệ giữa tế bào ung thư và quá trình tự thực

Quá trình tự thực với tế bào ung thư giống như một con dao hai lưỡi:

• Ở giai đoạn đầu: Tự thực bào giúp thu gom những thành phần độc hại trong tế bào, nhờ vậy giảm nguy cơ hình thành các tế bào ung thư mới.
• Khi khối u đã phát triển: Các tế bào ung thư có thể kích hoạt tự thực bào như một cách tự cứu nó khi rơi vào tình trạng thiếu oxy, thiếu dinh dưỡng hoặc chịu áp lực từ môi trường xung quanh. Nhờ cơ chế tái chế năng lượng này, tế bào ung thư trở nên sống dai và phát triển mạnh hơn, thậm chí đôi khi còn thoát khỏi sự tấn công của hệ miễn dịch, khiến các liệu pháp điều trị ung thư trở nên khó khăn hơn.

Cũng bởi tính 2 mặt của tự thực bào giữa mối liên hệ với ung thư mà tự thực bào đang trở thành một chủ đề lớn được nhiều người nghiên cứu. Các nhà khoa học muốn biết liệu việc ức chế tự thực bào có thể làm tế bào ung thư yếu đi, hoặc việc kích hoạt tự thực bào ở giai đoạn sớm có thể giúp giảm nguy cơ phát bệnh hay không, linh vực này vẫn cần nhiều người nghiên cứu để đưa ra kết quả chứng minh chuẩn chỉnh nhất.

9.1

Viên Uống Đốt Mỡ Giảm Cân MuscleTech Hydroxycut Hardcore Elite

8,895,000vnđ

Mua ngay

8.7

Viên Uống Giảm Cân Tăng Cường Năng Lượng Hydroxycut Hardcore Super Elite (120v)

900,000vnđ

Mua ngay

8.9

Viên Uống Đốt Mỡ Không Chất Kích Thích Nutrex Lipo-6 Black Stim-free 60 Viên

595,000vnđ

Mua ngay

9.0

[Pre-order] Viên Uống Giảm Mỡ Cắt Nét Ultra Ripped - 90 viên

790,000vnđ

Mua ngay

Kết luận

Tự thực bào đã chứng minh cho khả năng tự điều chỉnh tuyệt vời của cơ thể, loại bỏ những tế bảo hư hỏng để tái tạo thành phần mới giúp duy trì hoạt động tối ưu. Dù nhịn ăn có thể kích thích quá trình tự thực bào nhưng bạn cần hiểu biết thật rõ và theo dõi cẩn thận khi áp dụng phương pháp. Song, đây cũng không phải là chìa khóa vạn năng thay thế cho điều trị y khoa, điều quan trọng nhất vẫn là lắng nghe cơ thể và đảm bảo sự an toàn của chính mình.

Những câu hỏi thường gặp

Autophagy fasting (Nhịn ăn để kích thích quá trình tự thực bào) có thật sự hiệu quả không?

Có bằng chứng ban đầu cho thấy nhịn ăn hoặc hạn chế calo có thể kích hoạt quá trình tự thực bào góp phần cải thiện chuyển hóa, giảm viêm, thậm chí kéo dài tuổi thọ ở mô hình động vật. Tuy nhiên, ở người hiện nay vẫn còn thiếu nghiên cứu dài hạn và kết quả chưa đủ chuẩn để khẳng định hiệu quả mạnh mẽ và an toàn cho tất cả mọi người.

Nhịn ăn gián đoạn là gì?

Nhịn ăn gián đoạn là mô hình ăn uống luân phiên giữa các giai đoạn ăn và nhịn ăn. Thay vì tập trung bạn ăn gì thì phương pháp này quan trọng hơn thời gian mà bạn ăn. Trong khoảng thời gian ăn, bạn có thể ăn uống bình thường nhưng ở giai đoạn nhịn ăn, bạn cần hạn chế tối đa, thậm chí không được nạp calo vào cơ thể.

Có nhiều phương pháp phổ biến như nhịn ăn 16 – 8 (Nhịn ăn 16 giờ và ăn uống trong 8 giờ còn lại); chế độ ăn 5:2 (Ăn uống bình thường trong 5 ngày của tuần, và trong 2 ngày còn lại, bạn chỉ nạp khoảng 500-600 calo).

Tôi có thể uống nước trong giai đoạn nhịn ăn để kích thích tự thực bào không?

Bạn hoàn toàn có thể uống nước trong giai đoạn nhịn ăn và việc này không hề làm mất tác dụng tự thực bào. Nước lọc 0 calo nên không ảnh hưởng đến quá trình tự thực bào, thậm chí còn giúp bạn đỡ mệt, giảm cảm giác đói và giữ cho hoạt động trao đổi chất ổn định trong lúc nhịn ăn. Bạn cũng có thể dùng thêm trà đen, trà xanh hoặc cà phê đen không đường, miễn là không chứa calo để duy trì quá trình tự thực bào diễn ra liên tục và hiệu quả.

Nhịn ăn để kích hoạt tự thực bào có hại cho tim không?

Nhịn ăn có kiểm soát ở người khỏe mạnh một không gây hại cho tim, thậm chí còn cải thiện huyết áp, mỡ máu, kháng insulin. Nhưng với những người có bệnh nền, đang dùng thuốc tim mạch/tiểu đường/huyết áp,… mà vẫn tự ý nhịn ăn quá dài, quá cực đoan thì hoàn toàn có thể dẫn tới rối loạn, choáng, tăng nguy cơ biến cố tim,…

Tóm lại, với những người có sức khỏe ổn định, hãy nhịn ăn đúng, từ từ. Những ai có vấn đề về sức khỏe, không nên tự ý nhịn ăn hoặc hãy trao đổi với bác sĩ, cần người hướng dẫn và theo dõi sát sao.